- یادداشت | ابعاد سیاسی حج از دیدگاه قرآن
- «نظریه راهبردی عدالت» نداریم
- گفتگو | جبهه ملی و اندیشه لیبرالیسم / مغایرت اندیشه جبهه ملی با اسلام ناب
- در مکتب امام خمینی (ره) «عدالت» مطلوب بالذات است، «فقه» مطلوب بالعرض
- معرفی مقاله | منزلت عقل فقهی در تمدن سازی نوین اسلامی
- بازگشت انسان به سوی دین، در جهان پساکرونا
مدیر حوزه علمیه استان قزوین مطرح کرد؛
گفت‌وگو | موضوع شناسی؛ پایه اصلی اجتهاد کارآمد
وسائل ـ مدیر حوزه علمیه استان قزوین با اشاره به اهمیت کار در عرصه فقه حکومتی و فقه‌های مضاف، گفت: نکته مهم انتخاب موضوع‌های کاربردی است، یعنی اگر اجتهاد کارآمد داشته باشیم، اما موضوع آن کاربردی و کارآمد نباشد، این اجتهاد بهره کافی را نخواهد داشت.
به گزارش خبرنگار وسائل، توجه به مسأله فقه حکومتی 
سبب بسط و گسترش ابواب فقهی در جامعه و تعیین شرایط و ضوابط حکومت دینی برای اداره جامعه می‌شود.
سبب بسط و گسترش ابواب فقهی در جامعه و تعیین شرایط و ضوابط حکومت دینی برای اداره جامعه می‌شود.در همین راستا حوزه‌های علمیه باید کمیته‌ای متشکل از نخبگان و نظریه‌پردازان برای تدوین علمی بحث فقه حکومتی تشکیل دهند.
بدین منظور پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل برای تبیین نقشه راه در این موضوع، سلسله مصاحبه‌هایی را با مدیران حوزه‌های علمیه سرار کشور انجام می‌دهد.
بدین منظور پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل برای تبیین نقشه راه در این موضوع، سلسله مصاحبه‌هایی را با مدیران حوزه‌های علمیه سرار کشور انجام می‌دهد.
این بار با مدیر حوزه علمیه استان قزوین جناب حجت الاسلام علی عباسی به گفت‌وگو نشستیم. ایشان معتقدند شیعه دارای فقهی کارآمد است یعنی فقه ما در هر زمانی دارای کارایی کافی می‌باشد. وظیفه این کارایی روشن کردن وظایف ما در مقابل حکومت، افراد جامعه، دشمنان و مستضعفان است. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح مطالب مطرح شده در این گفت‌وگو است:
وسائل ـ بررسی مبحث فقه حکومتی از سوی حوزه‌های علمیه و نقش آن در اداره جامعه اسلامی را تا چه اندازه ضروری می‌دانید؟
با توجه به ویژگی‌های فقه حکومتی ضروری است که به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته شود. یکی از این ویژگی‌ها کارآمدی است بدین معنی که در حال حاضر بسیار کارا و موثر است. وظیفه این کارایی روشن کردن وظایف ما در مقابل حکومت، افراد جامعه، دشمنان و مستضعفان است.
از ویژگی‌های دیگر فقه شیعه، استمرار است یعنی فقه ما تا روز قیامت کارگشا است، به این دلیل که در نبود حضرات معصومین (ع) اداره امور جامعه مخصوصا از جهت نظریه پردازی در ابعاد فقهی، سیاسی، اجتماعی و تکالیفی که بندگان دارند به عهده فقها گذاشته شده است.
بنابراین همان گونه که دین اسلام دین خاتم است اجتهاد آن هم ادامه‌دار است. با توجه به اینکه حضرات معصومین (ع) کلیات را بیان فرموده اند از طریق این کلیات فقیه می‌تواند، به وسیله آیات قرآن کریم و روایات مربوط به فقه، حکم شرعی را استنباط کند.
در همین راستا فقیه می‌تواند احکام فقه حکومتی اعم از احکام حاکم و عامه مردم جامعه را استنباط کرده و این احکام را برای استفاده و اجرا ارائه کند. با توجه به این ویژگی‌ها در کارآمدی و مستمر بودن فقه ضرورت دارد به این فقه به طور خاص پرداخته شود تا بدین وسیله امورات حکومتی و اجتماعی در مسیر خود به نحو احسن ادامه پیدا کند.
از ویژگی‌های دیگر فقه شیعه، استمرار است یعنی فقه ما تا روز قیامت کارگشا است، به این دلیل که در نبود حضرات معصومین (ع) اداره امور جامعه مخصوصا از جهت نظریه پردازی در ابعاد فقهی، سیاسی، اجتماعی و تکالیفی که بندگان دارند به عهده فقها گذاشته شده است.
بنابراین همان گونه که دین اسلام دین خاتم است اجتهاد آن هم ادامه‌دار است. با توجه به اینکه حضرات معصومین (ع) کلیات را بیان فرموده اند از طریق این کلیات فقیه می‌تواند، به وسیله آیات قرآن کریم و روایات مربوط به فقه، حکم شرعی را استنباط کند.
در همین راستا فقیه می‌تواند احکام فقه حکومتی اعم از احکام حاکم و عامه مردم جامعه را استنباط کرده و این احکام را برای استفاده و اجرا ارائه کند. با توجه به این ویژگی‌ها در کارآمدی و مستمر بودن فقه ضرورت دارد به این فقه به طور خاص پرداخته شود تا بدین وسیله امورات حکومتی و اجتماعی در مسیر خود به نحو احسن ادامه پیدا کند.
وسائل ـ به نظر شما وظایف حوزه علمیه در این زمینه چیست؟
وظیفه حوزه علمیه ایجاد بستر لازم برای اجتهاد کارآمد و فقه حکومتی است. البته در این مسیر پیش نیاز‌هایی لازم است که باید تدوین شود. نکته مهم دیگر انتخاب موضوع‌های کاربردی است، یعنی اگر اجتهاد کارآمد داشته باشیم، اما موضوع آن کاربردی و کارآمد نباشد، این اجتهاد بهره کافی را نخواهد داشت.
از جمله موضوعات بحث ولایت فقیه و ابعاد آن است، که باید از لحاظ اجتهادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته شود و نظریات فقهی در مورد ولایت فقیه بیان شود تا مردم و حاکم وظایف خودشان را بدانند. یا مسئله بانکداری اسلامی که اگر اجتهادی وارد این موضوع نشویم مشکلات جامعه بلا تکلیف می‌ماند و این موجب تضعیف حاکمیت می‌شود.
در امور بیمه‌ای، پزشکی و مسائل ارتباطات بین المللی وظیفه فقیه است نظریه ارائه کند در واقع همه این امور احکام فقهی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد. یا مسائل فتنه و اموری که موجب تضعیف حکومت اسلامی می‌شود باید محل بحث قرار بگیرند.
در واقع حوزه‌های علمیه وظیفه دارند موضوع یابی کرده و امور اهم و مهم را شناسایی کنند و در مسیر علمی مورد نقد و بررسی قرار دهند.
وسائل ـ آیا فقه حکومتی جهت پاسخگویی به این نیازهای جمهوری اسلامی و متناسب با مسائل ضروری مبتلابه، رشد کرده است؟
واقعیت این است که به صورت نسبی این اتفاق افتاده است یعنی در مواردی پاسخ داده شده و موارد هم پاسخی داده نشده است. البته در حال حاضر مجتهدین چه در فضای مجازی و چه در دروس خارج با جدیت بیشتری به این امر پرداخته اند، ولی آن گونه که مورد انتظار است نبوده است؛ علت آن کثرت مخاطبان است.
در واقع رساندن این امور به گوش این همه مخاطب یک کار بسیار مشکلی است که نیاز به فعالیت دقیق تری در این حوزه است.
وسائل ـ آیا حوزه علمیه در این راستا کم کاری کرده یا ابزار‌های لازم را در اختیار نداشته است؟
به نظر من هر دو مورد اتفاق افتاده یعنی هم امکانات بسیار محدودی در این زمینه در اختیار حوزه علمیه قرار گرفته و هم کم کاری‌هایی در این حوزه رخ داده است؛ یعنی اولویت‌های این مسئله در امور علمی قرار نگرفته است. البته شاید پژوهش‌های بسیاری اتفاق افتاده باشد که اغلب بایگانی شده و جنبه عملیاتی پیدا نکرده است.
چنین پژوهش‌هایی باید در راستای پاسخگویی به مشکلات مردم قرار بگیرد. آنچه که زیاد است پژوهشکده است، اما آنچه که در صحنه اجتماع می‌بینیم با میزان فعالیت‌هایی که وجود دارد، برابری نمی‌کند.
البته یکی از علت‌هایی که همان فعالیت‌ها هم به چشم نمی‌آید تبلیغات برنامه ریزی شده دشمنان است که به صورت گسترده چه در فضای مجازی و چه فضای حقیقی صورت می‌گیرد که اصلا قابل مقایسه با فعالیت‌های این بخش نیست.
وسائل ـ در فقه حکومتی چگونه هم پوشانی بین جامعه علمی و سیستم حکومتی باید صورت بگیرد؟
باید از ارگان‌هایی که در کشور فعال هستند در هر بخش و وزاتخانه‌ای یک جمع موضوعاتی شکل بگیرد. یعنی موضوعات مبتلابه شناسایی شوند و بعد از طریق سیستم حوزه اولویت بندی شده و در نهایت به مجتهدین هر بخش ارائه شود تا نسخه لازم برای آن تهیه شود.
وسائل ـ به نظر شما در عرصه فقه حکومتی در کدامیک از زمینه‌های حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، پژوهش اولویت دارد؟
واقعیت این است که هر کدام از این‌ها اهمیت خاص خودشان را دارند و ما باید میان موضوعات هر بخش اولویت‌ها را شناسایی کنیم. تقدم بخشی بر دیگری با عرصه‌های پیچیده امروزی کار صحیحی نیست.
از طرف دیگر هم به علت گستردگی بخش‌ها نمی‌شود به صورت عام وارد شد و ناگزیر باید اولویت شناسی در هر بخش به صورت مجزا انجام شود و به طور تخصصی مورد بررسی قرار گیرد.
وسائل ـ وضعیت برگزاری دروس خارج و درس گفتار‌های تخصصی در زمینه فقه حکومتی در حوزه علمیه استان قزوین چگونه است؟
الحمدلله در استان قزوین از قدیم درس‌های خارج خوبی شکل گرفته و به طور کلی زیر ساخت‌های خوبی فراهم شده است. در امور پژوهشی هم حوزه در حال ارائه موضوعات است که طلاب با تهیه مقالات و پایان نامه در این عرصه ورود کنند.
جلسات متعددی هم در امور مسائل سیاسی و اقتصادی با رویکرد حکومتی مطرح شده است در واقع در این خیزش نسبت به گذشته به شکل بهتری رقم خورده و رو به رشد در حال حرکت است. البته نه به صورت مستمر، اما به صورت موردی جلسات زیادی تشکیل شده است. ما در معاونت پژوهش اولویت خود را در مسائل حکومتی قرار داده ایم.
در حال حاضر کرسی‌های نظریه پردازی تشکیل دادیم و بهترین‌های استان دعوت شده و گفتمانی بین موافقان و مخالفان مسائل شکل می‌دهیم و نتایج خوبی هم از این جلسات به دست آورده ایم.
وسائل ـ به منظور توسعه فقه حکومتی چه فعالیت‌هایی را در برنامه‌های آینده خود پیش‌بینی کرده اید؟
ما در مرحله اول سعی کردیم منابع پایدار و کارگروه خیرین تشکیل دهیم تا در ادامه در راه‌های پژوهشی و تحقیقاتی که کارگشای امور جامعه و حکومت باشد جاری کنیم. به طور کلی نسبت به آینده در این راستا امید بسیار زیادی داریم.
معاونت پژوهش با تلاش‌های بسیار در جهت اولویت بندی موضوعات است که زحمات طلاب از بین نرود و با هدایت این تحقیقات اتفاقات خوبی را شکل دهد.
البته در ادامه تعاملاتی با دانشگاه‌ها اتفاق افتاده تا با کمک آن‌ها بتوانیم موضوع شناسی بهتری در این مسیر انجام دهیم. در بحث دروس خارج هم در حال برنامه ریزی جهت گسترش موضوعات هستیم./302/241/ح
تهیه و تنظیم: مرتضی اکبری
برچسب ها:
گفت و گو انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
11:47 - 1397/11/10
سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۲۷:۱۱
طلوع افتاب
۰۶:۰۴:۴۳
اذان ظهر
۱۳:۰۳:۲۲
غروب آفتاب
۲۰:۰۱:۱۶
اذان مغرب
۲۰:۱۹:۵۲
بخشی از توجه این مجموعه بر همین امر قرار گرفته است
با تشکر از حسن توجه شما